ชุมชนวังกรมพระสมมตอมรพันธ์

ที่ตั้ง
ชุมชนวังกรมพระสมมตอมรพันธ์ ตั้งอยู่ในแขวงสำราญราษฎร์ เขตพระนคร กรุงเทพฯ

อาณาเขต
ทิศเหนือ ติดกับซอยสำราญราษฎร์
ทิศใต้ ติดกับถนนบำรุงเมือง
ทิศตะวันออก ติดกับตลาดสำราญราษฎร์
ทิศตะวันตก ติดกับโรงเรียนเทเวศร์วิทยาลัย

ประวัติ
ชุมชนวังกรมพระสมมตอมรพันธ์ มีเนื้อที่ประมาณ 1 ไร่ ที่ดินส่วนใหญ่เดิมเป็นบริเวณวังของกรมพระสมมตอมรพันธ์ ท่านได้สร้างห้องแถวขึ้นเพื่อให้เป็นที่อยู่ของบริวารที่รับใช้อยู่ในวังได้อยู่อาศัย ต่อมาเมื่อกรมพระสมมตอมรพันธ์สิ้นพระชนม์ลงแล้ว ที่ดินจึงได้ตกทอดมาเป็นของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ก็ยังคงให้ประชาชนเช่าอาศัยห้องแถวเหล่านี้อยู่จนถึงปัจจุบัน ส่วนที่ดินด้านหน้าของชุมชนนั้นเป็นของเอกชนส่วนหนึ่งและวัดเทพธิดารามส่วนหนึ่ง

สภาพทั่วไป
ชุมชนนี้มีลักษณะบ้านเรือนเป็นห้องแถวอาคารไม้สองชั้น ปลูกติดต่อกันเป็นแนวยาวขนานกับทางเท้าเดิม ทางเข้า-ออกของชุมชนนี้มี 2 ทาง คือ ทางด้านทิศเหนือ ซอยสำราญราษฎร์ และทางด้านทิศใต้ ติดกับถนนบำรุงเมือง ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพรับจ้างและค้าขาย ส่วนมากนับถือศาสนาพุทธ จำนวนหลังคาเรือน 51 หลังคาเรือน 

ประเพณีและของดีของชุมชน
1. เป็นที่ตั้งของวังกรมพระสมมตอมรพันธ์ ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นที่ประทับของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สมเด็จย่า) และยังเคยเป็นโรงเรียนประถมมาก่อน โดยมีลูกหลานของกรมพระสมมตอมรพันธ์เป็นผู้ก่อตั้ง แต่ปัจจุบันได้เลิกกิจการไปแล้ว นอกจากนี้ทางชุมชนยังได้ทำศาลเพื่อระลึกถึงกรมพระสมมตอมรพันธ์ โดยมีรูปของท่านอยู่ในศาลนั้นด้วย ซึ่งมีเรื่องเล่าจากชาวบ้านว่ารูปนี้เหมือนเป็นตัวแทนของท่านที่ยังคงวนเวียนอยู่ใกล้ๆ ลูกหลาน เพราะรูปนี้ไม่ได้ถูกไฟไหม้ไปพร้อมๆ กับเรือนไม้ที่แขวนรูปของท่านไว้

2. รอบบริเวณชุมชนนี้ยังเป็นร้านจำหน่ายเครื่องสังฆภัณฑ์โดยเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ซึ่งในอดีตเคยเป็นแหล่งผลิตเครื่องสังฆภัณฑ์ที่สำคัญอีกด้วย

หมายเหตุ
ข้อมูลส่วนหนึ่งมาจากการสัมภาษณ์ นางลัดดา วิจิตรพัชรผล (เมื่อวันที่ 30 ก.ค. 2547)